شاید باورش برایتان سخت باشد، اما آن چه در این تصاویر می بینید در واقع یک ماشین خودکار و قابل برنامه ریزی است که می تواند حروف و کلمات را با قلم پر بنویسد و هنوز هم بعد از 250 سال کار می کند.
آدم مکانیکی (automaton)، یک ماشین خودکار یا ربات است. آن چه در این تصاویر می بینید چنین وسیله ای است به نام ”نویسنده”. این آدم مکانیکی در دهه 1770 توسط پیر ژاکت-دروز (Pierre Jaquet-Droz) ساعت ساز سوییسی، که شهرت جهانی داشت، و خانواده اش ساخته شد.
این ماشین 240 ساله که از 6هزار قطعه مجزا ساخته شده در واقع از اجداد کامپیوتر های امروزی به شمار می رود. البته می دانیم که قدمت کامپیوتر باستانی بیشتر از 2000 سال است. “نویسنده” داخل خود دسته بزرگی از 40 بادامک دارد که به 3 پیرو متصل هستند. این پیرو ها می توانند لبه های شکل دار آن ها را بخوانند و آن ها را به حرکت بازوی این پسر تبدیل کنند. بادامک ها قطعات چرخان یا متحرک است که در سازه های مکانیکی به ویژه برای تبدیل حرکت چرخشی به حرکت خطی و برعکس استفاده می شود.
بادامک ها با چرخ بزرگی به اسم “دیسک سیستمی”، که از حروفی که می توانند پاک و تعویض شده یا ترتیبشان عوض شود (به همین دلیل این ماشین قابل برنامه ریزی است) ساخته شده، کنترل می شوند. “نویسنده” می تواند هر متن دلخواه متشکل از حداکثر 40 حرف را در چهار خط بنویسد.
این آدم مکانیکی 240 ساله “نویسنده” نام دارد و ویژگی اتوماتیک و قابل برنامه ریزی بودنش، آن را در رده اجداد کامپیوتر های امروزی قرار می دهد.
نویسنده می تواند متنی با 40 حرف دلخواه را در 4 خط بنویسد.
حروف مورد استفاده نویسنده می توانند حذف یا جا به جا شوند. به همین دلیل است که ویژگی قابل برنامه ریزی بودن را به او نسبت می دهند.
آدم مکانیکی های ژاکت-دروز
مفهوم و طراحی “نویسنده” بی همتا نیست، او یک خواهر و یک برادر دیگر هم دارد: “موسیقی دان” و “طراح”. جالب است که این ماشین ها فقط برای تبلیغ ساعت ها و دیگر عجایب مکانیکی که این خانواده می فروختند (مثلا پرنده مکانیکی)، ساخته شده بودند. انجمن تاریخ و باستان شناسی نوشاتل (Neuchâtel) در سال 1906 آن ها را به مبلغ 75 هزار فرانک طلا (که در آن زمان پول زیادی بود) خریداری کرد. آن ها امروز هم در موزه این انجمن نگه داری می شوند.
3 آدم مکانیکی پیر ژاکت-دروز: نویسنده، موسیقی دان و طراح.
”موسیقی دان” دختری است که ارگ می نوازد. موسیقی او از قبل ضبط نشده و به صورت ساختگی پخش نمی شود بلکه واقعا آن ها را به کمک ابزار موسیقی که درونش نصب شده و با فشار دادن دکمه ها با انگشتانش می نوازد. او تنفس هم می کند؛ قفسه سینه او به همراه انگشتان، سر و چشم هایش حرکت می کند. او حرکت های یک نوازنده واقعی را هم انجام می دهد، مثل تنظیم کردن بدنش.
موسیقی دان واقعا موسیقی می نوازد و آهنگش از پیش ضبط شده نیست.
”طراح” یک بچه کوچک است که می تواند 4 تصویر مختلف را رسم کند: پرتره لویی پانزدهم، یک زوج سلطنتی که احتمالا ماری آنتوان و لویی شانزدهم هستند، یک سگ که کنارش نوشته شده “سگ من” و یک منظره دوست داشتنی از کوپید (Cupid) یا خدای عشق در حال راندن ارابه ای که پروانه ها حملش می کنند. “طراح” هم به کمک سیستمی از بادامک ها حرکات دستش را، که می تواند خطی یا چرخشی باشد، تنظیم می کند. این ماشین هم قابل برنامه ریزی است. بعضی وقت ها هم او به زیبایی روی صندلی خود حرکت می کند و روی مدادش فوت می کند تا گرد و خاکش پاک شود؛ کاری که آن زمان ها مرسوم بوده. یادتون نره که این ماشین ها 240 سال پیش ساخته شده اند، یعنی 100 سال قبل از اینکه قلم خودکار اختراع شود.
طراح می تواند 4 نقاشی زیبا را رسم کند.
”نویسنده” در بین این سه آدم مکانیکی از همه پیچیده تر است. با توجه به این که نوشتارش قابل برنامه ریزی بوده و چشم هایش در حین نوشتن کلمات را دنبال می کنند، واقعا عالی از آب در آمده است!
پیر ژاکت-دروز یکی از بی نظیر ترین انسان های زمان خود بود. او علاوه بر ساعت به طراحی و ساخت عروسک های متحرک، آدم مکانیکی و پرنده های مکانیکی هم می پرداخت. مکانیزم های شگفت انگیزی که به کار می برد، پادشاهان و امپراتور های اروپا، چین، هند و ژاپن را مسحور خودش می کرد. در زیر می توانید درباره یکی از ساعت های باشکوهش بخوانید:
روی آن یک فرد سیاهپوست، یک سگ و یک چوپان دیده می شد. وقتی ساعت زده شد، چوپان با فلوتش 6 آهنگ نواخت و سگ به او نزدیک شد و به نشانه دوستی خودش را به او مالید . این ساعت برای پادشاه اسپانیا به نمایش درآمد و او خیلی از آن خوشش آمد. دروز به او گفت: آرام بودن این سگ کوچکترین شایستگی اوست. سرورم! اگر شما یکی از سیب های سبد چوپان را بردارید، وفاداری او را خواهد دید. پادشاه یکی از سیب ها را برداشت و سگ روی دستش پرید و آن قدر بلند پارس کرد که صدای سگ پادشاه که در اتاق حضور داشت را هم بلند کرد. سپس درباریان که مطمئن بودند جادویی در میان است، به سرعت اتاق را ترک کردند. فقط وزیر دریا جرات کرد بماند. پادشاه از او خواست که از سیاه پوست بپرسد ساعت چند است. وزیر قبول کرد اما هیچ جوابی نگرفت. سپس دروز گفت که سیاه پوست هنوز اسپانیایی یاد نگرفته.
پرتره پیر ژاکت-دروز، ساعت ساز و مخترع این آدم مکانیکی های شگفت انگیز.
شرکتی که پیر ژاکت-دروز پایه گذاشت تا به امروز به حیات خود ادامه داده و ساعت های بسیار لوکس و گرانبهایی را می فروشد. این نوشته ادای احترام کوچکی بود به این مرد نابغه و رویایی.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.