دستگاه دور کننده حشرات موذی با استفاده از IC تایمر ۵۵۵

راه حل های زیادی برای دور کردن حشرات از محیط زندگی وجود دارد، قرص های حشره کش ، کرم های دور کننده حشرات یا انواع سم های حشره کش که به عنوان اسپری به فروش می رسد. اما همه این راه حل های اثرات منفی بسیار زیادی روی سلامتی افراد و نیز محیط زیست دارد. دستگاه دور کننده حشرات موذی اما به دلیل مکانیزم اثر خود اثرات منفی نداشته و محیط زیست را آلوده نمی کند. با ساختنی همراه باشید.

ایده کار دستگاه دور کننده حشرات موذی (از جمله پشه ، پشه کور ، انواع پشه میوه، مگس و …)  بسیار ساده است و به همین دلیل نیز طراحی و ساخت مدار آن کار پیچیده ای نیست. در این پروژه ساختنی ما مدار دورکننده حشرات موذی را تنها با استفاده از آی سی تایمر ۵۵۵ و چند قطعه بسیار ساده و در دسترس دیگر ساخته ایم. در ادامه با نحوه کار این مدار الکترونیکی ساده اما کاربردی آشنا می شویم.

نحوه کار دستگاه دور کننده حشرات موذی

مفهوم استفاده شده در این مدار تولید موج صدای فرا صوتی (اولتراسونیک) است. هر موج مکانیکی صدا که دارای فرکانسی بالاتر از ۲۰ کیلوهرتز باشد نوعی صدای “فراصوت” است ، زیرا گوش انسان توانایی شنیدن آن را ندارد. انسان می تواند صدایی با فرکانس ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز را حس کند ، این محدوده فرکانسی را محدوده شنوایی انسان ها می گویند. هر صدایی که فرکانسی کم تر یا بیشتر از این محدوده داشته باشد عملا برای ما قابل شنیدن نیست. اما در مورد بقیه موجودات اینطور نیست . بسیاری از حیوانات (از جمله جانوران موذی مانند پشه) می توانند صداهای فراصوت را نیز بشنوند.

تحقیقات نشان داده است که پشه های نر صدایی در حدود ۲۰ تا ۴۰ کیلوهرتز ایجاد می کنند که پشه های ماده می توانند آن را بشنوند. با این حال پس از فصل جفت گیری،پشه های ماده علاقه ای به حضور در کنار پشه های نر ندارند و تا جایی که می توانند از آن ها فاصله می گیرند. برای همین نیز از ماندن در مکان هایی که در آن صداهایی فراصوت در گستره فرکانسی پشه های نر است اجتناب می کنند.

از طرفی دیگر ، این پشه های ماده هستند که بعد از جفت گیری اقدام به گزیدن حیوانات دیگر و استفاده از پروتئین خون آنها برای تخم گذاری می کنند. با استفاده از همین مفاهیم دستگاه دور کننده حشرات موذی ، صدایی فراصوت برای دور کردن پشه ها و دیگر انواع حشرات موذی ایجاد می کند.

مدار دستگاه دورکننده حشرات موذی به گونه ای طراحی شده است که می تواند امواج مافوق صوتی با فراکنس تقریبا ۴۰ کیلوهرتز بسازد.

قطعات مورد نیاز :

• آی سی تایمر ۵۵۵
• بازر یا اسپیکر کوچک
• مقاومت های ۱،۱٫۳ کیلو اهم
• مقاومت متغیر (پتاسیومتر) ۱۰ کیلو اهم
• خازن ۰٫۰۱ میکروفاراد
• باتری ۹ ولت (باتری کتابی)
• برد بورد یا PCB به همراه مقداری سیم

 

همان طور که در نقشه شماتیک دستگاه می بینید ، مدار دستگاه دور کننده حشرات توسط یک تایمر ۵۵۵ طراحی شده است که در حالت نوسان ساز آستابل قرار دارد. این اسیلاتور استابل با فرکانسی برابر با ۴۰ کیلوهرتز نوسان می کند. این موج را می توانیم از پایه ۳ تایمر (یعنی پایه خروجی آن) دریافت کنیم.

این سیگنال با فرکانس ۴۰ کیلوهرتز را مستقیما برای بازر (Buzzer) ارسال می کنیم تا صدایی فراصوت با آن فرکانس تولید کند.

یادتان باشد که قرار نیست صدایی از مدار دور کننده حشرات به گوشتان برسد ، صدای فراصوت توسط گوش ما قابل شنیدن نیست.

نکات علمی و عملی این مدار :

• تراشه تایمر ۵۵۵ یک IC معروف،ارزان و دسترس در بازار است ، ساختنی پروژه های زیادی با استفاده از این تراشه به شما معرفی کرده است که می توانید آن ها را در پروژه های IC 555 ساختنی ببینید.
• محاسبات مورد نیاز برای بدست آوردن مقدار خازن ها و مقاومت های اسیلاتور آستابل برای ساخت فرکانس ۴۰ کیلو هرتز در پایین آمده است . برای آموزش بیشتر به آموزش ساخت اسیلاتور آستابل توسط ۵۵۵ مراجعه کنید.

منبع