از مسواک زدن روزانه گرفته تا نوشیدن چای یا قهوه صبحگاهی، همه ما عادت‌هایی داریم که بخش جدانشدنی زندگی روزمره‌مان هستند. برخی از این عادت‌ها برای زندگی سالم و طولانی مفید هستند – مثل برنامه ورزش هفتگی – و برخی دیگر کاملا مخرب هستند – مثل سیگار کشیدن یا مشتری دائم فست فود بودن. تقسیم بندی عادت‌های قدیمی به دو گروه مفید و مخرب، چیزی است که بحث ترک عادت و شکل دادن به عادت‌ها را پررنگ می‌کند.
هیچ اپ موبایل موثر و کاربردی برای شکل دادن به عادت‌های قدیمی یا ایجاد عادت‌های جدید وجود ندارد. اپ‌های موجود هم براساس این شعار قدیمی طراحی شده‌اند که شما فقط ۲۱ روز زمان نیاز دارید.
این عدد از یک کتاب بسیار معروف به نام روانشناسی سایبرنتیک اثر مکسول مالتز می‌آید که در سال ۱۹۶۰ منتشر شده است. مالتز یک جراح پلاستیک بود که بررسی‌هایش نشان می‌داد بیماران جراحی شده برای عادت به چهره جدیدشان فقط به ۲۱ روز زمان نیاز دارند. البته یک بررسی در سال ۲۰۰۹ نشان داد نمی‌توان زمان دقیق برای شکل دادن به یک عادت جدید را مشخص کرد.
همین ابهام درباره مدت زمان لازم برای ترک عادت های قدیمی و شکل دادن عادت‌های جدید، گروهی از محققان دانشگاه کالج لندن را به تحقیق بیشتر در این زمینه تشویق کرده است. این محققان عادت‌های جدید ۹۶ نفر را به مدت ۱۲ هفته بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند زمان دقیق شکل‌گیری یک عادت جدید ۶۶ روز است. البته این رقم یک میانگین است و نتایج فردی در یک بازه ۱۸ تا ۲۵۴ روزه متغیر است.
پیام این تحقیق برای دوست‌داران علم این است که اگر می‌خواهید رفتار جدیدی را در خودتان ایجاد کنید، دست‌کم به دو ماه زمان نیاز دارید. مهمتر اینکه اگر بعد از سه هفته به نتیجه دلخواه‌تان نرسیدید، ناامید نشوید چون این مدت زمان برای اکثر افراد کافی نیست.
اما ترک عادت به چقدر زمان نیاز دارد؟ بررسی‌های همین گروه نشان می‌دهد ارتباط بسیار نزدیکی بین ترک عادت و شکل دادن عادت وجود دارد. طبق اظهارات تیموتی پیکل روانشناس، این دو در واقع دو روی یک سکه هستند.
«ترک عادت در واقع ایجاد یک عادت جدید یا یک واکنش قوی از پیش تعیین شده است. وقتی یک عادت قدیمی را ترک می‌کنید، آن عادت یا الگوی واکنش (الگویی از پاسخ‌های نورونی) همچنان در مغزتان وجود دارد اما نسبت به عادت و الگوی جدید قدرت کمتری دارد.»
می‌بینید که ماجرا فقط به مباحث روانشناسی و قدرت اراده ختم نمی‌شود و بحث نورون‌ها هم مطرح است. به همین خاطر برای تکمیل بحث به نظرات یک عصب شناس هم نیاز داریم. الیوت برکمن، عصب‌شناس دانشگاه اورگن در اینباره می‌گوید:
«همیشه شکل دادن یک رفتار جدید ساده‌تر از ترک رفتارهای عادت‌گونه بدون جایگزین است. دقیقا به همین خاطر است که ترک سیگار با آدامس نیکوتین یا سیگارهای مصنوعی کارآمدتر از ترک با چسب نیکوتین است. البته فرایند ترک عادت تحت تاثیر عوامل دیگری هم قرار دارد؛ مثلا افرادی که عادت‌های قدیمی را به خاطر ارزش‌های فردی و اخلاقی ترک می‌کنند نسبت به کسانی که اینکار را به خاطر فشار بیرونی انجام می‌دهد، موفق‌تر هستند!»
همه متخصصان علوم روانشناسی و عصب‌شناسی معتقدند هیچ بازه زمانی دقیقی برای ترک عادت وجود ندارد و روش درست برای اینکار ترکیبی از عوامل مختلف از جمله شخصیت، انگیزه، شرایط محیطی و عادت مورد نظر است.
البته همه عادت‌ها به مرور زمان ترک نمی‌شوند. طبق اظهارات سوزان کراوس ویتبورن – پروفسور روانشناسی دانشگاه کلمبیا – برخی از عادت‌ها به طور ناگهانی کنار گذاشته می‌شوند. مثلا اگر از ابتلا به یک بیماری خطرناک مرتبط با سیگار مطلع بشوید یا در حین کار با موبایل یک تصادف شدید را تجربه کنید، حتما این عادات را بلافاصله ترک خواهید کرد. البته اینها موارد استثنایی هستند و ترک عادت معمولا حدود دو ماه زمان می‌برد.
اگر می‌خواهید یکی از عادات مضرتان را ترک کنید، پیشنهاد علم جایگزین کردن آن با یک عادت مفید است. به این ترتیب الگوهای نورونی جدید و قویتری در مغزتان شکل خواهد گرفت که عادت قدیمی را از میدان به در می‌کند. البته مهمترین نکته صبوری است؛ فراموش نکنید باید دو ماه زمان به خودتان بدهید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.