خیلی از افراد فشار و استرس زندگی شهری را به کمک هنرهای دستی مثل نقاشی، کاردستی، نگهداری از گیاهان و … از خودشان دور می‌کنند. در این ساختنی به شما نشان می‌دهیم که رویکرد این افراد کاملا منطبق بر علم است و نتایج تحقیقات علمی هم این رویکر را تایید می‌کند.
هنرهای دستی مثل قلاب‌بافی، چرم‌دوزی، نجاری و … روی فعالیت‌های تکراری تمرکز دارند و همیشه امکان پیشرفت در آنها وجود دارد. آنطور که میهای چیکسنتمیهایی روانشناس برجسته می‌گوید، این دست فعالیت‌ها امکان ورود ما به حالت غرقه‌گی یا تچان را فراهم می‌کنند؛ یعنی حالت تعادل کامل و همه‌جانبه بین مهارت و چالش. به عبارت ساده‌تر، هنرهای دستی حالت ذهن‌آگاهی و حضور در لحظه را برای فرد تسهیل می‌کنند و در نتیجه فرد آرامش بی‌نظیری را تجربه می‌کند.
هنرهای دستی به مثابه درمان
بیش از یک قرن است که فعالیت‌های هنری بخش اصلی کاردرمانی را تشکیل می‌دهند. این گرایش درمان‌های روانشناختی، بعد از جنگ جهانی اول و در پاسخ به نیاز بهبود شرایط روانی سربازان جنگی طراحی شد. این سربازان اغلب از استرس پس از سانحه رنج می‌بردند و برای درمان آنها از کارهای هنری مثل قلاب‌بافی، سبدبافی و رشته‌های مشابه استفاده می‌شد.
این روش درمانی هم یک نوع درمان چندگانه (خالی کردن مغز از درد و افکار منفی) محسوب می‌شد و هم با آموزش مهارت‌های جدید، افراد را برای ورود دوباره به جامعه با نقش‌های جدید آماده می‌کرد.
همین کارکردهای هنرهای دستی باعث شد محققان حوزه روانشناسی و علوم اعصاب بیشتر روی مزایای آنها مطالعه کنند. مطالعات اخیر آنها هم تاثیرات مثبت هنرهای دستی برای ذهن و بدن را تایید می‌کند. جالب اینکه بیشتر این تحقیقات روی هنر بافندگی انجام شده و آنطور که به نظر می‌آید این هنر برای سلامت روانی بسیار مفید است.
مزایای هنرهای دستی طبق یافته‌های علمی
هنرهای دستی خستگی زندگی روزمره و فشارهای ناشی از استرس را کاهش می دهند
نتایج یک نظرسنجی بین‌المللی بسیار وسیع که بین بافنده‌ها اجرا شد، نشان داد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی در حین بافندگی از مزایای روانشناسی زیادی بهره می‌برند. احساس آرامش، تخلیه استرس، احساس مفید بودن، افزایش شادی، پیوند با سنت‌ها، کاهش اضطراب، افزایش اعتماد به نفس و بهبود مهارت‌های شناختی مثل حافظه و حل مسئله فقط برخی از این مزایا هستند.
یک آزمایش کلینیکی هم نشان داد اضافه کردن بافندگی به فعالیت‌های روزانه بیماران بستری بی‌اشتهایی عصبی منجر به کاهش خود به خودی اضطراب و کاهش افکار محرک بی‌اشتهایی می‌شود. در این آزمایش، حدود ۷۴ درصد از شرکت‌کنندگان گزارش فاصله گرفتن از احساسات و افکار منفی و احساس آرامش بیشتر کردند.
یک آزمایش دیگر هم در محیط کلینیکی انجام شد اما اینبار روی پرستاران بخش تومورشناسی. تجربه بافندگی روی این گروه هم مثبت بود و بیش از نیمی از آنها کاهش خستگی ذهنی و استرس محل کار را گزارش کردند.
تاثیر مثبت بافندگی روی کهنسالان هم مورد آزمایش محققان قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بافندگی پارچه باعث بهبود و بازسازی مهارت‌های شناختی کهنسالان می‌شود.
مطالعه روی افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن، افسردگی و سایر مشکلات سلامتی بلندمدت نشان می‌دهد هنرهای دستی منجر به افزایش عزت نفس، مثبت‌اندیشی، تعامل سازنده با محیط و احساس آرامش آنها می‌شود.
بافندگی در اکثر فرهنگ‌ها یک فعالیت هنری زنانه محسوب می‌شود و به همین خاطر بیشتر شرکت‌کنندگان در این آزمایشات و نظرسنجی‌ها زن بوده‌اند. اما هنرهای دستی همین مزایا را برای مردان هم دارد. آزمایشات مشابه برای مردان روی فعالیت‌هایی مثل نجاری انجام شده و دقیقا همین نتایج – به ویژه کاهش افسردگی – را در پی داشته است.
چرا هنرهای دستی حال ما را خوب می‌کند؟
تمام این آزمایشات علمی یک نکته مشترک دارند که جواب سوال بالا را می‌دهد. اگرچه هنرهایی مثل قلاب‌بافی، بافندگی، نجاری و … در وهله اول فعالیت‌های فردی محسوب می‌شوند اما بسیاری از مزایای آنها برخاسته از ارتباطات اجتماعی است که اینگونه فعالیت‌ها برای فرد فراهم می‌کند.
یکی از مهمترین مزایای هنرهای دستی هم دقیقا همین است؛ اینگونه فعالیت‌ها هم انفرادی و هم جمعی هستند و اینکه چطور انجام بشوند به انتخاب خود فرد بستگی دارد.
برای افراد بیمار، خجالتی یا کسانی که از هر نوع اضطراب اجتماعی رنج می‌برند، این کنترل و البته جدا شدن از افکار منفی درباره خود و دیگران باعث می‌شود ارزش درمانی و تاثیرگذاری هنرهای دستی بیشتر بشود.
البته نباید فراموش کرد بیشتر تحقیقات انجام شده در این حوزه کیفی هستند و طبق گزارشات مستقیم شرکت‌کنندگان به نتیجه رسیده‌اند. با این حال شکی نیست که هنرهای دستی کیفیت زندگی روانی افراد را بهبود می‌بخشد. اگر شما هم دوست دارید از مزایای هنرهای دستی بهره‌مند بشوید، سری به دسته هنری-کاردستی ساختنی بزنید. حتما فعالیت هنری که دوست داشته باشید را پیدا خواهید کرد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.