زباله دریایی و به خصوص زباله‌های پلاستیکی در چند سال گذشته به یکی از مشکلات زیست محیطی جدی تبدیل شده‌اند. راهکارهای زیادی برای این مشکل ارائه شده اما جدیدترین آنها بسیار جالب است. سازمانی به نام Ocean Cleanup قصد دارد یک لوله ۶۰۰ متری را از جنوب سان فرانسیسکو به سمت گلدن گیت هدایت کند و به این ترتیب زباله‌های دریایی را جمع‌آوری کند!
برای آزمایش این لوله ۶۰۰ متری که یک توری سیمی دارد، یک کشتی آن را ۲۴۰ متر در طول دریا می‌کشد. اگر این مرحله با موفقیت همراه باشد، لوله پلاستیکی ۱۰۰۰ مایل دیگر در زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام هدایت می‌شود تا زباله‌های شناور توسط یک سیستم U شکل به صورت خودکار جمع‌آوری بشوند. ایده سازمان طراح این است این لوله ۶۰۰ متری هر شش هفته یکبار برای جمع‌آوری زباله دریایی مورد استفاده قرار بگیرد. طبق اظهارات اعضای سازمان¬ Ocean Cleanup اجرای این طرح باعث می‌شود مقدار زباله‌های موجود در زبانه‌دان بزرگ اقیانوس آرام فقط در طول ۵ سال به نصف کاهش بیاید.
اقیانوس‌ها همیشه با مشکل زباله دریایی مواجه بودند – بیش از ۵ تریلیون قطعه زباله روی سطح دریاها شناور است و زباله‌دان بزرگ هم هر روز در حال رشد است. ایده Ocean Cleanup برای حل این مشکل منطقی و عملی به نظر می‌رسد و حتی ۴۰ میلیون دلار کمک هزینه جمع‌آوری کرده اما بسیاری از دانشمندان به کارایی این پروژه شک دارند. وب سایت علوم دریایی Southern Fried Science درباره این طرح از ۱۵ متخصص آلودگی پلاستیکی دریاها نظرسنجی کرده است. بیش از نیمی از این متخصصان نگرانی‌های جدی درباره این طرح دارند و یک چهارم آنها طرح Ocean Cleanup را غیرعملی می‌‌دانند.
کیم مارتینی یکی از اقیانوس‌شناس‌هایی است که روی کمپین Ocean Cleanup تحقیق کرده و درباره این کمپین می‌گوید: «این طرح قطعا بسیار بلندپروازانه است و یک مشکل پیچیده که افراد زیادی درباره آن تحقیق کرده‌اند را بیش از حد ساده کرده است!»
یک مسئله این است که نمی‌دانیم پلاستیک‌های دریایی دقیقا چطور در ستون آب توزیع شده‌اند. بسیاری از پلاستیک‌ها روی سطح آب قرار ندارند و برخی مطالعات نشان می‌دهند زباله دریایی شناور هم بسیار رایج است. مثلا یک بطری پلاستیکی را در نظر بگیرید؛ این زباله دریایی با آب پر می‌شود و در اعماق دریا غرق می‌شود. قطعات پلاستیک ریز هم با چرخش‌های عمودی به سمت پایین ستون آب حرکت می‌کنند. سیستم شناور Ocean Cleanup شاید بتواند به خوبی زباله‌های سطح آب را جمع‌آوری کند اما با توری پلی‌اورتان بافته شده که در بلندترین حالت فقط سه متر زیر آب فرو می‌رود، کمکی به کاهش زباله دریایی اعماق دریاها نخواهد کرد.
«این نکته هم وجود دارد که این سیستم پلاستیک‌های متراکم را جمع‌آوری می‌کند و این نوع پلاستیک جانواران بیشتری را جذب می‌کند. این حجم از زباله دریایی باعث رشد جانواران زیادی روی پلاستیک‌ها می‌شود و یک دشت دریایی را شکل می‌دهد. کاری که یک ماهی می‌تواند با کمی پلاستیک بکند، واقعا جالب است.»
نگرانی دیگر این است که ارگانیسم‌هایی مثل باکتری و جلبک روی خود پلاستیک رشد می‌کنند که باعث افزایش کشش و وزن ساختار می‌شوند و در نتیجه نحوه رفتار توری آویزان را تغییر می‌دهد. Ocean Cleanup می‌گوید این سیستم را به حداکثر نرمی و صافی ساخته تا رشد چنین ارگانیسم‌هایی را به حداقل برساند. با وجود اینکه خود طراحان هم معتقدند این سیستم می‌تواند موجودات زنده را جلب کند اما گفته شده هیچ خطری متوجه این موجودات نخواهد شد!
آرین تیالاما مدیر فناوری سازمان Ocean Cleanup درباره این سیستم جمع‌آوری زباله دریایی می‌گوید: «ما سیستم را طوری طراحی کردیم که خطر هیچگونه گرفتگی وجود ندارد. بنابراین اگر یک ماهی، نهنگ یا هر نوع موجود دریایی دیگر به سیستم نزدیک بشود، هیچ خطری وجود ندارد.»
در عین حال تورهای ماهیگیری سخت – که طبق تحقیقات Ocean Cleanup نیمی از حجم زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام را شکل می‌دهند – می‌توانند وارد این لوله‌ها بشوند و ماهی‌ها، لاک‌پشت‌ها و سایر موجودات دریایی را به دام بیاندازند. البته رها کردن مشکل زباله دریایی هم کمکی به زندگی دریایی نخواهد کرد.
مهمتر از همه این نگرانی‌ها، خود اقیانوس است؛ نیروی اقیانوس می‌تواند این سیستم را به کلی نابود کند و آن را به بخشی از مشکل زباله های دریایی تبدیل کند. لوله از ۶۰۰ متر پلاستیک ساخته شده و حتی نور UV هم می‌تواند مشکل باشد چون با تابیدن روی این سطح از پلاستیک منجر به جدا شدن تکه‌های ریز از آن خواهد شد. با این وجود سازمان Ocean Cleanup می‌گوید پلاستیک پلی اورتان با تراکم بالا می‌تواند تابش‌های UV را منعکس کند.
کارا لاوندر یکی دیگر از اقیانوس‌شناس‌هایی است که درباره این سیستم تحقیق کرده است. این محقق درباره این نگرانی می‌گوید: «من مایلم بدانیم خود این سیستم به تنهایی چه نوع میکروپلاستیکی تولید خواهد کرد. اگر این لوله ۶۰۰ متری ذرات سایز نانو آزاد کند، این احتمال وجود دارد که کل محدوده پاکسازی با این ذرات پوشانده بشود. در این صورت پلاستیک‌های بزرگ جمع‌آوری شده‌اند اما ذرات نانو جای آنها را پر کرده‌اند.»
با این وجود Ocean Cleanup می‌گوید صدها آزمایش در مقیاس‌های کوچک انجام داده و کل سیستم جمع‌آوری زباله را هم در دریای شمال تست کرده است. ضمن اینکه سیستم برای سخت‌ترین شرایط آب و هوایی و طوفان‌های بزرگ طراحی شده است. اگر سیستم در محدوده زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام منحرف یا گم بشود، به صورت خودکار یک قایق برای برگردادن سیستم ارسال خواهد شد.
اقیانوس‌شناس‌ها با در نظر گرفتن تمام این نگرانی‌ها می‌گویند بهتر است چنین برنامه‌ها و تلاش‌‌هایی را روی رودخانه‌ها و دریاچه‌ها متمرکز کنیم تا حجم زباله دریایی بیشتر نشود. برنامه‌هایی در این سطح قبلا هم امتحان شده‌اند و موفقیت آنها تضمین شده است.
با این وجود مراحل آزمایش سیستم جمع‌آوری زباله Ocean Cleanup همچنان ادامه دارد و باید دید بعد از پایان مراحل آزمایشی، دانشمندان و دولت‌ها برای اجرای آن در مقیاس بزرگ اقناع خواهند شد یا خیر.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.