در این مقاله قصد داریم درباره یکی از عجیب ترین عنکبوت های روی زمین و ویژگی های عجیبش صحبت کنیم. این عنکبوت دندان های بسیار عجیبی دارد و در نگاه اول اصلاً شبیه به عنکبوت های معمولی نیست. عجیب ترین ویژگی این عنکبوت گردن تلسکوپی آن است که به هیچ وجه با اصول بیولوژیکی جور در نمی آید. البته گردن بیش از حد دراز این عنکبوت ابزار بسیار کارآمدی است و کارایی های زیادی دارد.
عنکبوت پلیکانی مثل زرافه گردن دراز و فک و پاهای عجیبی دارد و با همین اندام عجیب طعمه هایی به بزرگی خودش را شکار می کند
عنکبوت های اساسین که در استرالیا، آفریقای جنوبی و ماداگاسکار زندگی می کنند، گردن بزرگ و فک بسیار بزرگی دارند که باعث ظاهر عجیب آنها می شود. این عنکبوت ها که با نام عنکبوت های پلیکانی هم شناخته می شوند، عنکبوت های دیگر را شکار می کنند و با قرار دادن فک شان در زاویه 90 درجه ای گردن شان طعمه شان را نگه می دارند، سم را به آن تزریق می کنند و آن را آویزان می کنند تا بمیرد. همانطور که می بینید فرایند شکار طوری طراحی شده است که عنکبوت پلیکانی صدمه نبیند و طعمه نتواند آن را گاز بگیرد. سایر عنکبوت ها در برابر عنکبوت های پلیکانی هیچ شانسی ندارند چون این حیوان هم بسیار باهوش است و هو ابزار خیلی خوبی در اختیار دارد.
همه می دانیم که عنکبوت ها گردن ندارند و خیلی هم درست نیست که این عضو دراز را گردن بنامیم. قسمت جلویی بدن عنکبوت که cephalothorax نام دارد، محل قرار گرفتن پاها، دهان و چشم های عنکبوت است. بالای این قسمت هم صفحه ای قرار دارد که با نام لاک سنگ پشت شناخته می شود (بخاطر همین نام های عجیب و غریب است ما این قسمت از بدن عنکبوت را گردن می نامیم). با همین خلاصه آناتومی هم میتوان فهمید که عنکبوت ها سر ندارند و نمیتوان دقیقاً سر آنها را در بدنشان مشخص کرد. اما هنکبوت های پلیکانی لاک سنگ پشت به شکل یک لوله دراز شده است. چشم ها و فک عنکبوت (که نام علمی آن chelicerae است) بالای این گردن لوله دراز قرار دارد. عجیب این است که دهان این عنکبوت پایین گردن باقی مانده است. بنابراین می توان گفت گردن عنکبوت های پلیکانی درست وسط صورت آنها قرار دارد.
همه این ویژگی ها باعث می شود عنکبوت های پلیکانی زمخت و عجیب باشند. این عنکبوت ها بیشتر عمرشان خودشان را از برگ های درخت و از پاهایشان آویزان می کنندو راه رفتن صاف و مستقیم کمی برای آنها غیرعادی است. قسمت بالای بدن گونه هایی که گردن دراز دارند کمی سنگین است. البته برخی از محققان معتقدند همین بدن عجیب مدت ها قبل آنها را تشویق می کرد تا وارونه راه بروند و همین وارونه راه رفتن باعث شده گردن آنها دراز شود. در واقع تمایل آنها به وارونه راه رفتن باعث شده گردن عنکبوت های پلیکانی در دوره تکاملی شان بیش از حد دراز شود.
البته این نکته به این معنی نیست که گردن دراز عنکبوت های پلیکانی دست و پا گیر است. مهارت های شکار عنکبوت های پلیکانی آنقدر زیاد است که میتوان آنها را نینجاهای جنگل دانست. این عنکبوت ها با پاهای جلویی شان به دنبال خطوط جلویی تار بقیه عنکبوت ها می گردند و در واقع پاهای جلویی آنها نوعی آنتن است. عنکبوت های پلیکانی حتی تار هم نمی سازند و به نوعی زندگی عشایری دارند. وقتی یک تار را پیدا می کنند، خیلی آرام و بدون اینکه طعمه متوجه بشود به سمت آن حرکت می کنند. هر چه نزدیک تر می شوند، در لبه های تار مکث می کنند یا خودشان را با یک تار از بالای تار طعمه آویزان می کنند. همه این اتفاقات به قدری آرام رخ می دهد که عنکبوت طعمه اصلاً متوجه حضور یک عنکبوت دیگر در تارش نمی شود.
عنکبوت پلیکانی بعد از رسیدن به یک نقطه مناسب، شروع به کندن تار با پاهای جلویی اش می کند و در همین حین مراقب اطرافش نیز هست. بنظر نمی رسد در این موقعیت از دید چشم هایشان برای پاییدن محیط اطراف استفاده کنند چون چشم هایشان دو طرف سرشان قرار دارد. وقتی عنکبوت طعمه شروع به جست و جوی تارش می کند، عنکبوت پلیکانی به او حمله می کند و با قرار دادن فکش در پوزیشن 90 درجه بدن طعمه را سوراخ می کند و سم را به آن تزریق می کند. دندان های نیش بالایی عنکبوت مسئول تزریق سم هستند و چون طعمه تمام مدت از بدن شکارچی فاصله دارد نمی تواند صدمه ای به عنکبوت پلیکانی بزند. گردن دراز اینجا به کار می آید. به لطف همین روش شکار و البته گردن دراز است که عنکبوت های پلیکانی می توانند طعمه هایی به بزرگی خودشان را شکار کنند.
چشم های عنکبوت پلیکانی فقط برای زیر نظر گرفتن طعمه کارایی دارد و از پاهایش جلویی اش برای نزدیک شدن به طعمه استفاده می کند.
وقتی که عنکبوت پلیکانی بدن طعمه را سوراخ می کند، یکی از فک هایش را کمی عقب می کشد و موقعیت را دوباره امتحان می کند و فک دیگر را در همان موقعیت 90 درجه نگه می دارد. جانور شناسان هنوز دلیل این کار را نمی دانند اما بنظر می رسد این کار به صرفه جویی در مصرف انرژی ربط دارد البته کشتن طعمه های عنکبوت خیلی طول نمی کشد. بعد از این حرکت با پاهای جلویی اش طعمه را تکان می دهد تا مطمئن شود دیگر حرکت نمی کند و سپس فکش را به حالت اول برمی گرداند. با هر دو فکش طعمه را به سمت دهانش در پایین گردن حرکت می دهد و وقت خوردن می رسد.
هر هفته در ساختنی یکی از مقاله های مجموعه “موجود عجیب هفته ” را بخوانید و با یک حیوان متفاوت و عجیب آشنا شوید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.